Tıbbi atıklar üretildikleri andan itibaren risk taşır. Çünkü insanlarla ve çevreyle etkileşim halindedirler. Tıbbi atıkların neden olduğu riskler en çok sağlık kuruluşlarında ve bu kuruluşların destek biriminde çalışanları, tıbbi stajyerleri, sağlık kuruluşu çamaşırhane çalışanları, hastane personeli ve sterilizasyon ekibini etkilemektedir. Bu nedenle tıbbi atık imhası tüm sağlık kuruluşları için öncelik taşıyan konular arasındadır. Bunun için üretilen tıbbi atık dolapları medikal saklama dolapları arasında önemli bir yer tutar.
Tıbbi atıklar çok ciddi hastalıklara hatta iş kazalarına sebep olabilir. Bunun için yazımızda tıbbi atık imhası ve önemi hakkındaki araştırmalarımızı paylaşıyoruz. Tıbbi atıkların imhası yönetmeliği bununla ilgili önemli bir kaynak olarak gösterilebilir.
Tıbbi Atık Tanımı
Hastane, sağlık ocağı gibi tıbbi kuruluşlarda ya da laboratuvarlarda oluşan tüm atıklar tıbbi atık olarak adlandırılır. Tıbbi atıklara örnek vermek gerekirse iğneler, eldivenler, ameliyat malzemeleri, numuneler, sayılabilir.
Bu atıklar doğru şekilde saklanmalı ve gerektiğinde imhası sağlanmalıdır. Tıbbi atıklar imha edilmediğinde hem insan sağlığı için hem de çevre için oldukça zararlıdır. Bu yüzden atıkların türüne göre uygun tıbbi atık dolabı kullanılması önemlidir. Tıbbi atıklar taşınması esnasında elde taşıma yapılmamaktadır. Bununla birlikte evsel atıklarla beraber taşınamaz ve yüklenemezler.
Tıbbi atıklardan kaynaklanan hastalıkların başında hepatit gelmektedir. Birçok virüs ve bakteri yine atıklardan bulaşabilir. Brusella, sıtma, tüberküloz, ebola virüs enfeksiyonları ve birçok enfeksiyon tıbbi atıklardan kaynaklanmaktadır.
Tıbbi Atıklar Nasıl Saklanır?
Tıbbi atıklar, atık tesisine taşınmadan önce 48 saatten fazla saklanmamalıdır. Geçici tıbbi atık depolarında saklanabilir. +4 derece sıcaklık sağlanabilir ise 1 haftaya kadar saklanabilir. Bunu sağlamak için tıbbi atık dolapları oldukça işlevseldir. Hastane, laboratuvar ve ihtiyaç duyulan tüm sağlık kuruluşlarında doğru tıbbi atık dolabını seçmek çok önemlidir.
Coolermed tıbbi atık dolapları, tıbbi atıklar için gerekli olan sıcaklığı ve güvenli bir şekilde muhafaza edilmesini sağlar. Böylelikle mikroorganizmaların çoğalması da engellenir. Coolermed atık dolapları aşağıdaki sıralanan özellikler ile sağlık sektöründe ön plana çıkar:
- Camsız blok kapılara sahiptir.
- İç gövdesi paslanmaz çelikten oluşur.
- Poliüretan kullanılarak profesyonel bir yalıtım sağlanmıştır.
- Dış gövdeleri paslanmaya dayanıklı elektrostatik toz boyalıdır.
Farklı özellik ve iç hacimdeki tıbbi atık dolapları için Coolormed TA170-145 Litre ve TA670-584 Litre ürünlerini inceleyebilirsiniz.
Tıbbi Atıkların İmha Yöntemleri
Tıbbi atık imhasında ilk aşama parçalama işlemidir. Çift şaftlı shredder sistemi kullanılır. Parçalanan atıklar sterilizasyon işleminden geçirilir ve tehlikeli atıklar bu şekilde bertaraf edilir. Tıbbi atıkların imhası nasıl yapılır? imha yöntemlerini şu şekilde açıklayabiliriz.
Sterilizasyon
Tıbbi atıkların sterilizasyonu için basınç ve yüksek sıcaklık kullanılır. Bununla birlikte kimyasal malzemelerle de sterilizasyon sağlanabilir. Atıkların niteliği tıbbi atık imhası için yöntem belirlemede önemli bir faktördür. Enfeksiyon yapıcı atıklar ve kesici-delici aletler sterilizasyon yöntemi için uygundur. Tıbbi atıkların sterilizasyonu için kullanılan yöntemleri inceledik, sizin için paylaşıyoruz.
Kimyasal Malzeme Kullanarak Sterilizasyon
Sterilizasyona tabi tutulan enfeksiyon riski taşıyan tıbbi atıkların zararsız hale getirilip getirilmediği kimyasal ve biyolojik indikatörler kullanılarak test edilir. Bu amaçla tesis içinde bir laboratuvar kurulur ya da bunun yerine biyolojik indikatörler incelenmek üzere bakanlıkça yetkilendirilmiş diğer laboratuvarlara da gönderilebilir. Sonucun geçerliliği için atıkla birlikte sterilizatöre konan kimyasal indikatör taşıyıcında renk değişikliği olup olmadığına dikkat edilmelidir.
Elektron Beam
Elektronların hızlandırıcı etkisi ile ışık hızına yaklaştırılması ve bu yüksek enerjinin steril edilecek malzemeye nüfuz etmesi sonucu gerçekleştirilen bir yöntemdir. Steril olacak ürün konveyörde ilerleyerek elektron demetindeki yüksek enerjiyi emer. Böylelikle mikroorganizmaların DNA’ sına zarar verir ve üremelerini sonlandırır.
Buhar ile Sterilizasyon
Buhar ile tıbbi atıkların sterilizasyonu, imha için en sık kullanılan yöntemlerden biridir. Tıbbi atık içerisindeki mikroorganizmaların nem, ısı ve basınç ile üremesinin engellenmesi buharı ile sterilizasyon olarak açıklanır. En bilinen buhar sterilizasyonu ise otoklav cihazı ile yapılır. Otoklav, vakum prosesli buharlı sterilizasyon cihazıdır.
Gömme
Tıbbi atık imhası için kullanılan yöntemlerden biri de gömme yöntemidir. Patolojik atıklarda kullanılan bir yöntem olduğunu söyleyebiliriz. Ancak kullanılan yöntemler arasında ilkel bir sistem olduğunu söylemek mümkündür. Atıklar ile yer altına karışan mikroorganizmalar hastalıklara sebep olabileceği için tercih edilmemektedir.
Işınlama Yöntemleri
Tıbbi atıkların imhası için kullanılan ışınlama yöntemleri radyasyon aracılığı ile yapılmaktadır. Bu yüzden bu işlemi gerçekleştirenler açısından riskli olduğunu söyleyebiliriz. İşlem sırasında verilen doza göre patojenlerin imha oranı da farklılık gösterebilir.
Yüksek Sıcaklıklarda Yakarak İmha
Özellikle herhangi bir kimyasal madde ile işlem görmüş patolojik atıklar için yakarak imha yöntemi idealdir. Bununla birlikte bu yöntemde 6/10/2010 tarihli ve 27721 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik hükümlerine uyulması esastır. Tıbbi atık imhası için yüksek sıcaklıkta yakma yöntemi kullanılıyorsa dikkat edilmesi gereken bazı kriterler vardır.
Yüksek düzeyde cıva ve kadmiyum içeren atıklar, gümüş tuzları içeren radyolojik atıklar, ağır metaller içeren ampuller ve basınçlı kaplar yakma işleminde kullanılamaz. Bununla birlikte acil durum söz konusu olduğunda tıbbi atıklar gerekli şartları sağlayarak yakma ya da beraber yakma tesislerinde imha edilebilir.
Tıbbi Atık İmha Yönetmeliği
Tıbbi atıkların imhası, sağlık sektöründe hayati önem taşıyan işlemler arasındadır. Hem hastaları hem de çalışanları etkilemektedir. Bu yüzden yasal düzenlemelerle kontrol altına alınması ve kuruluşların buna tabi olması çok önemlidir.
Tıbbi atıklarla ilgili yasal düzenlemelere bakıldığında ilk yasal düzenleme 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’dir. Bu yönetmelik 2872 Çevre Kanununun ilgili hükümleri gereğince uygulamadaki ihtiyaçları karşılamak üzere hazırlanmıştır. Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin 9. maddesine göre belediyeler tıbbi atıkları geçici atık depolarından alarak bertaraf sahasına taşımak/taşıttırmak, tıbbi atık bertaraf/sterilizasyon tesislerini kurmak/kurdurmak, işletmek/işlettirmek ile yükümlüdürler.
Tıbbi Atık Yönetmeliği’nin Amacı Nedir?
Tıbbi Atık Yönetmeliği’nin amacı, insan sağlığının ve çevre korumasının önemli olduğu her alanda bunu sağlamaktır. Tıbbi atık üretim miktarı ülkeler arasında da farklılık göstermektedir. Gelişmiş ülkelerde bunların oranının daha fazla olduğu gözlenmektedir. Bununla birlikte atık oranını etkileyen faktörler hastane ve klinik tipi, yatan hasta sayısı ve doluluk oranı olabilir.
Hangi kurumda olursa olsun bu atıklardan kaynaklanabilen riskler göz önünde bulundurularak yönetmeliğe uygun tedbirlerin alınmasına özen gösterilmelidir. Tıbbi atıkların türüne göre uygun şekilde sınıflandırılması, tıbbi atık dolaplarında muhafaza edilerek zamanında imha araçlarına taşınması sağlık sektörünün gelişmesi için de oldukça önemlidir.
Önceki yazımıza https://coolermed.com/tr/kan-saklama-dolabi-bakimi/ linkinden ulaşabilirsiniz.