Aşı takip sistemi, toplum bağışıklığı için çok önemli bir konu. Aşıların belirli bir ısı aralığında saklanması gerektiği bilinen bir başlık. Ancak Covid 19’a karşı etkili olan aşılar, sıcaklık değerleri ile ilgili ezberi bozdu! -70 derecede saklanma zorunluluğu olan Covid 19 aşıları, gündemde sıklıkla yer alıyor.
Bilindiği üzere soğuk zincir ile dağıtımı yapılan aşılar, aşı dolaplarında saklanıyor. Peki aşı dolabı ısı takibi nasıl yapılıyor? En yeni teknolojilerle aşı dolabı ve soğuk zincir için teknoloji geliştiren Coolermed olarak, toplum sağlığı için bu konudaki çalışmalar kadar uygulamadaki özenin de önemli olduğuna inanıyoruz. Bu bakış açısıyla aşı dolabı ısı takibi konusunu kapsamlı olarak inceledik.
Aşı Dolaplarındaki Isının Takibi
Özellikle son dönemde Covid 19 aşıları hem tüm toplum genelinde hem de sağlıkçılar tarafından ilgi ile takip ediliyor. Bu takip sırasında da akıllara da özellikle vatandaş gözüyle birçok soru geliyor. Örneğin Aşı yapılacak yer nasıl olmalı ya da aşıda soğuk zincir kuralları neler gibi konular merak ediliyor. Bunlara ek olarak sağlıklı aşılanma için önemli bir konu da Aile Sağlığı Merkezlerinde ve diğer aşı yapılacak yerlerde aşı dolabı ısı takibi ve kimler kontrolünü yapıyor ekseninde. Bununla birlikte akla gelen diğer bir soru da; aşı dolabı ısı takibi neden önemlidir? Bu soruların yanıtlarını yazımızın devamında sizler için derledik.
Covid 19 aşı saklama ve depolama ile ilgili daha fazla bilgi almak için https://coolermed.com/tr/covid-19-asi-saklama/ linkindeki yazımızı okuyabilirsiniz.
Aşı Dolabı Isı Takibinin Bağışıklama Sürecindeki Önemi
Aşı ile bebeklik döneminde tanışmak, aşı olarak önlenebilecek olan hastalıklardan etkilenmemek için önemli. Türkiye’de öncelikli olarak bebekler ve ardından gebe kadınlar aşılanıyor. Doğumdan sonra bebeklere yapılması gereken aşılar, yetişkinlere uygulanan farklı aşılar, çocukluk çağı aşıları gibi toplum sağlığı için önemli olan aşı süreçlerinin takibi, önemli. Burada toplumun aşılanma bilincinde olması ve Devlet eli ile aşıların takibinin yapılması şeklinde iki ana önemli konu öne çıkıyor. Tüm bunlar da bağışıklama sistemini oluşturuyor.
Bağışıklama sürecinin birden çok basamağı bulunuyor. Aşı transferlerinde, muhafaza koşullarında ve uygulamalarında izlenmesi gereken bazı prosedürler yer alıyor. Aşıların uygulama öncesinde zayi olmaması adında tüm basamaklarda dikkatli olunmalı, gerekli tedbirler alınmalıdır. Tüm tedbir ve prosedürlere rağmen kimi zaman açılmış ya da açılmamış flakonda fire yaşanması mümkün. Açılmamış flakonların zayi olma sebeplerinin %35’i donma ve sıcağa maruz kalma. Bu oranın önüne geçebilmek için soğuk zincir şartlarına ve aşı dolabı koşullarına dikkat edilmesi gerekiyor.
Doğru ısı takip sistemleri ve dereceler ile bu kaybın önüne geçme imkanı bulunuyor. Bu bağlamda sürecin sağlıklı işlemesi için dikkat edilmesi gerekenlerin başında aşı dolabı ısı takibi geliyor. Aşı dolabı ısı takibi için çizelge gibi yardımcı unsurlarla ve doğru dolap kullanımı bilgisi ile süreç doğru yönetilebiliyor. Peki, aşı dolabı nasıl olmalı veya aşı dolabı kaç derece olmalı? Önce aşı dolabında olması gereken özelliklere bakalım…
Aşı Dolabı Özellikleri
Aşıların saklanması sırasında uyulması gereken kurallar, 13.03.2009 tarih ve 7941 sayılı Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi’nde belirtiliyor. Dolayısı ile Sağlık Bakanlığı’nın belirtmiş olduğu kriterler doğrultusunda aşı dolaplarının belirli özellikleri olması bekleniyor. Aile sağlığı merkezi ve sağlık ocaklarında aşı ihtiyaç tespitinin yapılmasının ardından, aşı temin süreci başlıyor. Sağlık Müdürlüğü’nden soğuk zincir ile yola çıkan aşıların, ASM, sağlık ocakları ve hastanelerde aşı dolaplarında saklanması gerekiyor. Aşıların belirlenen kriterlere göre saklanabileceği aşı dolaplarının özellikleri arasında;
- Aşı dolaplarının buzluk ve soğutucu bölümlerinin ayrı olması gerekiyor.
- No frost özellikli buzdolapları tercih ediliyor.
- Amaca uygun buzdolabı modelleri de aşı dolabı olarak kullanılabiliyor.
- Aşı dolabının ısısı +2 ile +8 dereceler arasında yer almalı.
- Özellikle sabitlenmesi gereken sıcaklık ise +4.
Aşı Dolabı Sıcaklık Ve Nem Takibi
Aşı dolabı ısı takibi için termometre, ısı takip çizelgesi ya da ısı takip cihazları kullanılmalıdır. Aşı dolabı ısı takibi sistemi ile ısı ve nem değerleri otomatik olarak takip edilebiliyor. Sıcaklık değişimi olması halinde de alarm ile görevliler haberdar ediliyor. Konfor sağlayan ısı takip cihazları, güvenli bir kullanım sunuyor. Aşı dolabı ısı takibi çizelgesi hazırlarken ve termometre kontrolü yaparken dikkat edilmesi gereken hususlar bulunuyor.
- Aşı dolabın sıcaklığı gün içinde hissedilen sıcaklık değerlerine göre değiştirilmeli.
- Termometrenin dijital ve ısı hafızasına sahip olması tercih ediliyor.
- Tatil günleri dahil olarak, termometrenin sabah ve akşam kontrol edilmesi ve derecenin kaydedilmesi gerekiyor.
- Mevsim sıcaklıklarına göre gerekli durumlarda aşı dolaplarının termostat ayarları değiştirilmeli.
- Aşı dolabı; muhafaza edildiği odada güneşten uzak ve serin bir alanda tutulmalı.
- Isı çizelgesinin altında, takibi yapan personelin adı ve soyadı yazmalıdır.
- Çok değişken hava koşullarında, ısı dalgalanmalarının önüne geçebilmek için aşı dolabına konan tuzlu su kapları arttırılmalı.
- Olası bir elektrik kesintisinde aşı dolabının kapağı açılmamalıdır.
- Uzun süreli kesintilerde soğuk zincir acil eylem planlı uygulanmalıdır.
- Aşı dolabının kapak bölümüne aşı konulmamalıdır.
- Buzdolabı çok fazla aşı ile doldurulmamalıdır.
- Aşı dolaplarının içine aşı harici gıda ve içecek bulunmamalıdır. Aksi durumda buzdolabı kapağının daha sık açılması durumu ortaya çıkabilir.
- Aşıların saklandığı buzdolaplarının kapakları sıklıkla açılmamalıdır.
- Aşı dolabının buzluk kısmının karlanma yapıp yapmadığı kontrol edilmelidir. Karlanmanın 0.5 cm’nin geçmesi halinde, soğutma bölümündeki sıcaklık büyük oranda artıyor.
Aşıların Isı Duyarlılığı
Aşılar genel olarak sıcaklık değişimine karşı hassastır. Ancak bazı aşılar soğuğa karşı bazıları da sıcağa karşı ekstra duyarlılık gösterirler. Olması gereken +2 ile +8 derecelerin dışına çıkılan durumlarda, aşıların etkisinin azalması ya da tamamen ortadan kalkması söz konusu oluyor. Bu biyolojik ürünler sıcaklık artmasına donmaya oranla daha çok direnç gösterirler. BCG, kızamık ve suçiçeği gibi bazı aşılar ise ultraviyole ışığa karşı hassastırlar. Aşı dolaplarının olması gerekenden düşük ya da yüksek sıcaklıkta olması durumunda Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği adımların takip edilmesi gerekiyor.
Aşı Dolabı Isısının Yüksek Olmasının Sonuçları
- Aşı dolabının farklı termometrelerle sıcaklık kontrolü yapılmalıdır.
- Aşı dolabının doğru çalıştığından ya da kapısının kapalı olduğundan emin olunmalıdır.
- Buzluk bölümünde karlanma olması halinde, dolap ısısı da etkileneceğinden buzlukta karlanma var mı diye kontrol sağlanmalıdır. Olması halinde temizlenmelidir.
- Termostat ayarlanarak, dolap soğukluğu arttırılmalıdır.
- Tüm kontroller sonrasında sorun hala devam ediyorsa, gerekli tamir yapılmalı ya da yeni bir dolapla değiştirilmelidir.
- Eğer söz konusu aşı dolabı sıcaklık yükselmesi elektrik kesintisi sebebi ile gerçekleşmişse, kesinti sonrasında termostat daha soğuk bir ayara getirilmemelidir. Donma riski olan aşılar, bu ayar değişikliğinden olumsuz anlamda etkilenebilir.
Aşı Dolabı Isısının Düşük Olması
- Aşı dolabının termostatı kullanılarak sıcaklık yükseltilmelidir.
- Buzdolabının dondurucu bölmesinin kapağı kontrol edilmelidir.
- Aşı dolabında bulunan tuzlu su bidonlarının sayısı arttırılmalıdır.
- Donma hassasiyeti bulunan aşıların kontrolü sağlanmalıdır. Aşılar donmuş ise imhası gerçekleştirilmelidir.
Aşı Dolaplarının Temizliği ve Bakımı
Aşı dolaplarının belirli dönemlerde temizliğinin yapılması gereklidir. Dolap hijyeninin sağlanması için yapılacak işlem sırasında, aşılar nakil kaplarında muhafaza edilmelidir. Buzdolabı temizliği sonrasında, aşı dolabının çalıştırılıp uygun soğukluğa gelmesi beklenmelidir. Buzdolabı uygun ısı aralığına ulaştığında, aşılar dolaba aralıklarla yerleştirilmelidir. Sağlık sektörüne yönelik soğutucular üreten Coolermed, 2016 senesinden beri faaliyet gösteriyor. Yerli ve milli bir marka olan Coolermed, Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği kriterler doğrultusunda aşı dolapları, ultra derin dondurucular, medikal dondurucu dolapları ve daha pek çok alternatif sunuyor. Bu yazımızda sizlere aşı dolabı ısı takibi nasıl yapılmalı sorusuna cevap verdik.
Bir önceki yazımıza https://coolermed.com/tr/soguk-zincir-kirilmasi-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.