2019 biterken hayatımıza giren ve tüm dünyayı, içinden henüz çıkamadığı bir salgınla boğuşmaya bırakan Covid 19, farklı aşıların bulunmasıyla şekil değiştirmeye devam ediyor. Aşıların bulunması, test aşamaları ve dağıtımı derken farklı varyantlarla varlığını sürdüren Covid 19 için şu an en büyük önlem hala maske kullanımı. Ancak aşıların dünya genelinde erişilebilir olması ve doğru saklama koşullarının sağlanabilmesi, Covid 19 karşısında elimizi en çok güçlendirecek adımlardan. Peki Covid 19 aşı saklama koşulları nelerdir? Covid 19 aşı saklama koşulları, sağlanabilir koşullar mıdır ve ne gibi gereksinimleri vardır? Covid 19 aşıları hakkında saklama koşullarına dair aklınıza takılabilecek soruların cevaplarını, bu yazımızda bir araya getirdik.
Covid 19 Aşı Saklama
Bilim ve teknolojinin el ele vermesiyle pek çok hastalık için geçmişten günümüze aşılar kullanılmakta ve insanlara sağlıklı biçimde tedariki sağlanmaktadır. Ancak aşılar son derece hızlı bozulabilen bir yapıya sahiptir ve yalnızca aşıların doğru saklama koşullarında dağıtımı yapıldığında etkinliğinden bahsetmek mümkündür.
Geçtiğimiz sene itibarıyla çalışmaları başlayan ve geliştirilen aşıların büyük bir bölümü RNA bazlıdır. Bu da, aşırı eksi veya artı derecelerde bozulma riskini artırır. Peki ilgili kurumlar Covid 19 aşı saklama koşullarını nasıl sağlıyor, tedarik nasıl yapılıyor? Covid 19 aşı saklama koşulları arasında en önemlisi soğuk zincirin korunmasıdır. Soğuk zincir, aslında günlük hayatımızda da büyük yeri olan bir kavram. Nasıl dondurulmuş gıdaların bozulmaması için hazırlandığı andan tüketiciye ulaştığı ana kadar korunduğu sıcaklık takip ediliyorsa Covid 19 aşı saklama koşullarında da aynı şey geçerlidir. Yani aşılar hazırlandıktan sonra aşı olacak kişilere uygulanana kadar bulunduğu ortam sıcaklığı taklip edilmelidir.
Koronavirüs Aşılarında Depolama ve Saklama
Koronavirüs, herhangi tek bir ülkeyi etkileyen bir salgın değil. Dolayısıyla geliştirilen farklı aşılardan dünyanın hemen hemen her ülkesine aşı tedariki yapılıyor. Üstelik yapılan çalışmalar, aşılarda tek dozun yeterli olmadığını; iki ve hatta üç dozun gerektiğini işaret ediyor. Bu da daha fazla aşı tedariki demek. Daha fazla aşı tedariki de daha komplike bir soğuk zincir anlamına geliyor. Şu anda uygulanan soğuk zincirin eksik kaldığı noktalar bulunuyor ve tedarik zinciri için geliştirme çalışmaları gerekiyor.
Pek çok aşı için ideal aşı saklama koşulu -17.2 santigrat derece olarak bilinmektedir. Ancak elbette farklı prensiplere dayanarak geliştirilen aşıların hepsi için bu sıcaklık değişkenlik gösterir. Covid 19 aşı saklama koşullarından bahsederken işte bu fark kesinlikle unutulmamalıdır. Örneğin en yaygın aşılardan biri olan Moderna için ideal sıcaklık -15,5 santigrat derece olarak hesaplanmıştır. Şu an en çok tercih edilen ve koruyuculuk bakımından da en çok önerilen aşı olan Biontech ise -34,5 santigrat derecede muhafaza edilmeyi gerektirmektedir. Anlayacağınız üzere, bu sıcaklıkların hiçbiri kolaylıkla elde edilip sağlanabilecek ve uzun süreli korunabilecek sıcaklıklar değildir. Bu açıdan Covid 19 aşı saklama koşullarını uzun vadede sağlamak oldukça zorludur.
Aşılar Bulundu, Tedarik Zinciri Sağlanamadı
Hatırlayacağınız üzere, aşı çalışmaları hızla sürerken en çok bahsi geçen konulardan biri de Covid 19 aşı saklama koşulları olmuştu. Pek çok ülke, aşı bulunduğu anda temin etme sıkıntısından bahsederken bunun üzerine bir de aşı saklama koşullarının nasıl sağlanabileceğini konuşuyordu. Hatta bu konuyla ilgili yapılan araştırmalar, ilk aşamada yapılan aşı tedariklerinde aşıların neredeyse çeyreğinin varış noktasına ulaştığında bozulduğunu göstermektedir.
Covid 19 aşı saklama koşulları gereği, aşının gereken sıcaklıkta korunması sağlanamaz ve bu durum taşıma ya da sonraki herhangi bir süreçte fark edilirse aşıların imhası sağlanmaktadır. Diğer yandan, sıcaklık bir şekilde korunamaz ve bu fark edilemeden aşı uygulanırsa aşının kişiye herhangi bir yan etkiye sebep olmadığı gözlenmiştir. Ancak elbette doğru sıcaklıklarda korunmayan ve tedarik edilemeyen Koronavirüs aşıları, koruyuculuğundan kaybetmektedir. Küresel bir salgın söz konusu olduğundan, aşı koruyuculuğu büyük önem arz etmektedir. Doğru medikal soğutma ekipmanları kullanılarak bu sorunun önüne geçmek mümkün olmaktadır.
Covid Aşı Saklama Koşulları
Aslına bakılırsa Covid 19 aşı saklama koşullarında sayılan sıcaklık aralıkları, aşı yola çıktığında sağlanabilmektedir. Ancak tedarik sürecinde sıcaklığın korunması elbette daha zordur. Bu sıcaklıkların sağlanamamasından doğan zararın, senelik 34 milyar ABD dolarının üzerinde olduğu düşünülmektedir. Bu maddi zarar yüksek görünse de global pandeminin çapı ve ülkeler üzerindeki manevi ve ekonomik etkileri düşünülünce, önemini yitirmektedir. Bu kayıplar, pandeminin bitmesi amacıyla doğru Covid 19 aşı koşullarının sağlanması suretiyle giderilebilir. Bu kayıpların artması, Koronavirüs’ün daha hızlı yayılmasına çanak tutarken ülkelerin virüsü geride bırakma sürelerini de uzatacaktır. Böyle bir gecikme ise yalnızca sağlık değil ekonomi, eğitim ve ticaret için de büyük tehlike teşkil eder.
Yapılan araştırmalar, dünya genelinde ihtiyaç duyulan covid aşısı sayısını 12-15 milyar olarak belirlemektedir. Mevcutta üretilen aşılar ve bunların tedarik aşamaları da göz önünde bulundurularak, Covid 19 aşı saklama koşullarının da sağlanabilmesi ve düzenli olarak Covid 19 aşılarının da üretilebilmesi gerekmektedir. Bu, yıllık üretilmesi beklenen aşı sayılarında büyük bir artış yaratacaktır ancak mevcut şirketlerin bu ihtiyacı karşılayabilmesi beklenmektedir.
Soğuk Zincir Unsurları Nelerdir?
İster aşı ister başka bir ürün olsun, soğuk zincirin sağlanması için gereken unsurlar uçak, kamyon ve soğuk hava depolarıdır. Bu unsurların ne şekilde sağlandığını, aşı üreticileri ve aşıyı talep edenler belirler. Covid 19 aşı saklama koşulları arasında sayılan gereken saklama sıcaklığı, aşının üretildiği noktadan kamyonlar vasıtasıyla en yakın havalimanına aktarılırken sağlanır. Uçakla ulaşımı sağlanan aşılar, daha sonra yine uygun sıcaklıkların sağlandığı kamyonlarla, soğuk saklama depolarına nakledilir. Elbette yine bahsettiğimiz gibi, bu süreçler dağıtımı alan tarafın gereksinimlerine göre değişiklik gösterebilir. Aynı şekilde, tüm aşıların soğuk hava depolarına nakledilmeden doğrudan aşıların uygulanacağı noktalara taşınması da olasıdır.
Soğuk Zincirin Geliştirilmesinde İlgili Taraflara Düşen Görevler
Soğuk zincir süreçlerinin geliştirilebilmesi için öncelikle üretici noktanın belirlenmesi gerekmektedir. Şayet üretim yeri ülke dışındaysa yurt içindeki şirketlerin domestik ulaşım ve erişilebilirlik için araç tahsis etmesi gerekir. Bu araçların içindeki sıcaklığın da, Covid 19 aşı saklama koşullarına uygun olması beklenir.
Elbette Covid 19 aşı saklama koşulları, yalnızca ulaşımla sağlanmıyor. Aynı şekilde bu konuyla ilgilenen personelin de eğitilmesi gerekiyor. Hem sıcaklıkların takibi hem de farklı aşıların farklı Covid 19 aşı saklama koşulları, ilgili personelin eğitimine dahil edilmelidir.
Aşıların nakliye edileceği yerlere ne sıklıkla teslimat yapılabileceği ve bunların karşılanabileceği de tespit edilmelidir. Covid 19 aşı saklama koşulları, bakım ve depolama noktalarında da sağlanabilmelidir.
Tabii tüm bunların bağlandığı bir başka nokta daha var. O da Covid 19 aşı saklama koşullarını sağlayabilen soğutucuların kullanımı. Şüphesiz bu soğutucular, mevcut standart soğutucular gibi kullanılamaz ve özel üretim gerektirir. Bu da ek bir maliyet ve dağıtım konusunu gündeme getiriyor. Bu bağlamda UPS ve DHL gibi dünyanın önde gelen lojistik dağıtım şirketleri, çeşitli yatırımlar yapmaktadır. Eco aşı dolabı da sunulan çözümlerden biridir. Eco aşı dolapları sayesinde, yeni geliştirilen farklı aşı çeşitliliklerine uygun bir ortam sunulmaktadır. Bu sayede aşı nakliyesi daha hızlı ve sorunsuz hale gelmektedir.
Aşı Hayat Kurtarır!
Aşılar hayat kurtarmakla kalmayacak, aynı zamanda düzenin tekrar sağlanmasını hızlandıracaktır. Ancak bunun da gerçekleştirilebilmesi için yapılması gereken en önemli şey, soğuk zinciri tanımlamak ve geliştirmektir. Covid 19 aşı saklama koşulları sağlandıkça aşıların tüm dünyaya ulaştırılmasından ve pandeminin sonundaki ışığın görünmesinden bahsedebiliriz.
Bir önceki yazımıza https://coolermed.com/tr/kan-saklama-kosullari-nasil-olmali/ linkinden ulaşabilirsiniz.