Bebek ve çocukluk çağı aşıları ya da son dönemde çok gündemde olan Covid-19 aşısı ekseninde aşı uygulanacak yer koşulları konusu üzerine merak edilen detaylar var. Hem sağlık çalışanları hem de sağlık hizmeti alanlar, her yerde aşı yapılabilir mi ya da aşı uygulanacak yer koşulları nasıl olmalı gibi sorular için yanıt arıyor. Bu eksende aşı uygulanacak yer koşulları ve özelliklerinin Sağlık Bakanlığı’nın sunduğu yönetmeliğe uygun olması ve aşı için doğru saklama koşullarının sunulabilmesi konuları önem kazanıyor. Peki, her yerde aşı yapılabilir mi? Bu soruya, aşı yapılacak alanın koşulları kadar söz konusu alandaki malzemelerin de önemini vurgulayarak yanıt vermek gerekir.
Coolermed olarak, sağlık kurumlarının aşı odalarına aşı soğuk zincir kurallarına uygun dolap ihtiyacı için önemli çalışmalar yapıyoruz. Geliştirilen ve geliştirilmeye devam eden teknolojilerin daha sağlıklı bir toplum için önemine inanıyoruz. Peki, doğru aşı ortamı koşulları nasıl olmalı?
Nerede Aşı Yapılabilir?
Aşı yapılacak yer için: Sağlık ocakları ve anne/çocuk sağlığı merkezleri rutin aşılar için tercih edilirken, BCG aşısı için Verem Savaş Dispanserleri hizmet veriyor. Ayrıca İlçe Sağlık Müdürlükleri ve hastanelere de (kuduz, hac ve umre gibi) farklı aşı alternatifleri için kolaylıkla ulaşılabiliyor.
Aşılama sırasında Sağlık Bakanlığının sağladığı kamu aşılarının yanı sıra özel aşılar da kullanılabiliyor. Aşı nerede yapılabilir sorusunun yanıtı ise yukarıda belirttiğimiz üzere birden fazla seçenek ile karşılık buluyor.
Aşılar söz konusu olduğunda aşı tedariği, saklanması, uygulanması ve takibi gibi birçok basamak önem kazanıyor. Tedariği sırasında soğuk zincir kullanılan aşılar, merkezlerde ve hastanelerde uygun koşullarda saklanıyor. Aşıların uygulandığı alanlar ise etkili sonuç için en az ulaştırma ve saklama koşulları kadar önemli oluyor. Peki, aşı uygulama alanın özellikleri neler olmalı?
Aşıların Uygulandığı Yerler ve Koşulları
Aşı uygulanacak yerler arasında bulunan sağlık ocakları, sağlık merkezleri ve hastanelerde “aşı odası” olarak isimlendirilen ayrı alanların bulunması gerekiyor. Bu aşı odalarının özellikleri ise hijyenik olmak, ferah ve kolay ulaşılabilir olmak, içinde el yıkama için lavabo bulundurmak, çok sıcak olmamak gibi konu başlıkları ile ele alınıyor. Aşı uygulaması sırasında da diğer tıbbi müdahalelerde olduğu gibi alan hijyeni ön planda oluyor.
Aşılama öncesinde sağlık çalışanlarının ellerini yıkayabilmeleri için aşı odalarında el yıkama üniteleri yer alıyor. Uygulama sırasında içeride tek kişinin olması ve odanın asgari düzeyde sessiz bir ortam olması gerektiği belirtiliyor. Aşı uygulanacak yer koşulları içinde bir diğer önemli unsur da enjektör güvenli atık kutusu. Enjektör güvenli atık kutusu, aşı uygulamasının ardından kullanılmış iğnelerin atılması için kullanılıyor.
Aşının kapalı bir ortamda değil de sahada yapılması gerekiyorsa, insanların kolay ulaşabileceği aşı istasyonları aşılama için tercih ediliyor. Aşı istasyonlarında da aşıların çevre koşullarından minimum seviyede etkilenmesi için önlemlerin alınması gerekiyor. Bu alanlarda aşılar; doğrudan güneşe, toza ya da yağmura maruz kalmayacak şekilde saklanmak zorunda.
Aşı Uygulama Alanlarının İşlem Sonrası Kontrol ve Takipteki Önemi
Aşılar soğuk zincir ile ihtiyaç duyulan alanlara getiriliyor ve burada uygun koşulları sunan buzdolaplarında muhafaza ediliyor. Bu sayede aşılar azami özen ile kişilere uygulama aşamasına getiriliyor. Sağlık ocaklarına ve sağlık merkezlerine gelen gebe, bebek ve çocuklarının aşılarının takip edilmesi ve düzenli uygulanması; kişilerin ve toplumun sağlığı için önem arz ediyor. Aşının kurallara uygun ortamda yapılması, kayıt işlemlerini ve neticesindeki takibi kolaylaştırıyor. Uygun ortam ve yeterli sağlık çalışanı sayesinde çocukların iğne veya farklı kesin malzemelere ulaşması engellenebiliyor.
Hijyenik şartlarda yapılan aşı sayesinde, aşı sonrasında oluşabilecek istenmeyen etkilerin de önüne geçmek büyük oranda mümkün oluyor. Sıkı kontrollerden geçirilerek sunulan aşılar, Dünya Sağlık Örgütü tarafından onaylı olmakla birlikte İyi Üretim Prosedürleri çerçevesinde de test ediliyor. Bu aşılarda dahi nadir de olsa hafif ya da ciddi yan etkiler yaşanabiliyor. Aşı uygulanacak yer koşulları için önceden alınacak önlemler sayesinde acil müdahale gereken durumlarda ivedilik ile harekete geçilebiliyor.
Aşı Uygulama Odalarının Özellikleri
Aşı uygulanacak yer koşulları nasıl olmalı sorusuna yanıt almak için Sağlık Bakanlığı’nın aşı uygulama odası oluşturulması ile ilgili olarak ilettiği esaslar aşağıdaki gibi listeleniyor;
- Aşı odaları poliklinik oda standartlarında olmalıdır.
- Aşı odasına tek kişi alınmalı ve oda önünde yığılmanın önüne geçilmelidir.
- Odaların önünde ferah bekleme alanları olmalıdır.
- Aşı odalarının kolay ulaşılabilir olması gerekmektedir.
- Güvenli atık kutusu; aşı yapan sağlık personelinin kullanılmış iğneyi pratik şekilde atabilecek şekilde konumlandırılmalıdır.
- Aşı odasında el yıkama ünitesinin bulundurulması ve sağlık görevlisinin aşı uygulaması öncesinde ya da kirli herhangi bir malzemeye temas ettikten sonra ellerini yıkaması gerekmektedir.
Bu çerçevede görüyoruz ki aşı uygulanacak yer koşulları toplum sağlığı açısından önemli bir etki yaratıyor. Aşılar sayesinde birçok hastalık önlenebildiği gibi toplum bağışıklığı da gelişiyor. Zamanında ve doğru biçimde uygulanan aşılar, kurtarıcı rol oynuyor. Aşıların en doğru biçimde uygulanabilmesi için doğru şekilde taşınması ve saklanması da gerekiyor. Tüm aşıların ısı karşısında duyarlı olduğu biliniyor. Yüksek ısıya maruz kalan aşıların bozulması söz konusu olduğu için soğuk zincirdeki devamlılık çok önemli.
Soğuk zincir; bir aşının üretiminden kişilere ulaşmasına kadar geçen sürede dahil olduğu sisteme verilen isim şeklinde tanımlanıyor. Şehir depolarından sağlık kuruluşlarına taşınan aşılar, bu kuruluşlardaki soğuk hava depolarında ve buzdolaplarında muhafaza ediliyor. Aşıların saklandığı buzdolaplarında aşı haricinde antiserum ve buz aküleri saklanabiliyor. Bunlar haricinde hiçbir malzemenin ya da gıdanın buzdolaplarına konulmaması gerekiyor.
Aşı Saklama Dolabı Nasıl Olmalı?
Aşı uygulanacak yer koşullarında aşıların sağlıklı bir şekilde korunabilmesi adına depolardaki aşıların saklanabileceği buzdolaplarının bazı özellikleri bulunuyor, bunlar aşağıdaki gibi belirtiliyor.
- Buzdolapları çift kapılı olmalı.
- Aşı dolaplarında termometre bulunmalı.
- Buzdolaplarında aşırı ısı değişimini fark edecek ve bu doğrultuda ikaz edecek bir sistem yer almalı.
- Buzdolabının ısısı +2 ile +8 derece arasında sabit kalmalı.
- Buzdolaplarının saklandığı ortam da yüksek ya da düşük sıcaklığa maruz kalmamalı.
- Duvar ile önüne konumlandırılan buzdolabı arasında ortalama 10 ile 15 cm uzaklık olmalı ve dolap düz bir zemin üzerine yerleştirilmeli.
Uzun senelerdir faaliyet gösteren Coolermed, medikal ve sağlık sektörünün ihtiyaçları doğrultusunda yüksek kalite standartlarında ürün alternatifleri sunuyor. Geniş bir ürün yelpazesi sunan Coolermed, Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği kriterlere uygun buzdolapları seçenekleri ile güvenli kullanım imkanı sağlıyor.
Türkiye’de Geçmişten Günümüze Aşı Uygulamaları
Önlenebilir hastalıklarla başa çıkma yöntemleri arasında aşılar önemli bir yer alıyor. Özellikle bebeklik ve çocukluk dönemlerinde yapılan aşılar, bireylerin bağışıklık kazanması ile toplum bağışıklığını da destekliyor.
1700’lü yılların başına kadar ulaşan aşı tarihçesine bakıldığında çiçek aşısı ile başlayan ilerleme; kuduz, kolera, lepra, veba ve daha çok sayıda aşının bulunup geliştirilmesi ile devam etmiştir. Günümüzde de yeni hastalıkların doğrultusunda yeni aşı çalışmaları sürdürülüyor. Türkiye’de doğan bebekler belirli bir aşı takvimine göre aşılanıyor ve 10 ayrı hastalığa karşı bağışıklık kazanıyor. 2008 senesinden beri Sağlık Bakanlığı bünyesinde yer alan Bağışıklama Danışma Kurulu’nun çalışmaları sonucunda Türkiye’de GBP (Genişletilmiş Bağışıklama Programı) kapsamında bebekler için; boğmaca, difteri, tetanoz, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, tüberküloz, poliomyelit, hepatit B ve hemofilus influenza tip B aşıları yapılıyor. Aşılamada bebek ve çocuklardan sonra öncelik, doğurganlık dönemine gelen ve gebe olan kadınlarda oluyor.
Bu yazımızda Aşı uygulanacak yer koşulları nasıl olmalı konusuna değindik. Bir önceki yazımıza https://coolermed.com/tr/suresi-dolmus-asilar-ve-tibbi-atiklarin-kontrolu/ linkinden ulaşabilirsiniz.