Dünyanın dört bir yanını ele geçiren Koronavirüs salgınına karşı mücadele devam ederken, etkili COVID-19 aşılarının başarılı bir şekilde geliştirilmesi, tüm dünyada yaşanan sağlık krizini sona erdirme çabalarında çok önemli bir dönüm noktasını temsil edecektir. Bununla birlikte, pandemiye karşı aşı formülü geliştirilmesi ve bu kritik öneme sahip ilaçların sağlayıcılar ve hastaları için geniş çapta erişilebilir olmasının sağlanması adına soğuk zincir büyük önem taşır. Aşı saklama ve soğuk zincir yönergesine uyumlu aşılar, herhangi bir bozulmaya uğramadan, tüm dünyaya servis edilebilir.
Bu doğrultuda, aşıların güvenli ve etkili biçimde dağıtılabilmesi; aşı saklama ve soğuk zincir yönergesine uyulması bazı karmaşık ve etkili lojistik çözümleri gerektirmektedir.
Aşı Adayları ve Saklama Koşulları
Elbette yalnızca günümüzün hakim başlığı olan COVID-19 aşı adayları için değil, tüm geçerli aşılar için de soğuk zincirden bahsetmek gerekir. Hastalara uygulanacak aşıların tümü, üretildiği tesisten çıktığı andan dağıtıldığı veya uygulama noktasında bir sağlık hizmeti sağlayıcısına ya da hastaya ulaştığı ana kadar belirli depolama ve nakliye ihtiyaçları gerektiren “soğuk zincir” ürünleri olarak sınıflandırılmaktadır.
Aşı saklama ve soğuk zincir yönergesi, bu doğrultuda genel anlamıyla aşıların veya ilaçların muhteviyatının belirli derecelerde korunmasını gerektirir. Bu derecelerde saklama ve lojistik için ise en etkili ve geçerli yöntem aşı dolaplarının kullanımıdır.
Soğuk Zincir Nedir ve Neden Önemlidir?
Aşı saklama ve soğuk zincir yönergesi kapsamında bahsettiğimiz “soğuk zincir” tam olarak ne anlama geliyor ve bu hayati tedavilerin özel olarak taşınması ve depolanması, etkinlikleri için neden bu kadar önemli?
“Soğuk zincir ürünleri”, kesin bir sıcaklık aralığında tutulması gereken ilaçları ifade eder. Bu ürünler arasında aşılar, biyolojikler, onkoloji tedavileri, bazı insülin türleri ve diğer ilaçlar bulunur.
Soğuk Zincir İlaçlar Kaç Derecede Saklanmalıdır?
Çoğu soğuk zincir ürününün 2 ila 8 santigrat derece arasında, donmuş ürünlerin ise -10 santigrat derecenin altında tutulması gerekir. Önde gelen COVID-19 aşı adaylarından bazıları “ultra soğuk zincir” olarak sınıflandırılıyor. Bu da, aşı saklama ve soğuk zincir yönergesi kapsamında, -80 santigrat derecenin altındaki sıcaklıklara işaret ediyor.
Soğuk Zincir ve Etkin Soğuk Zincir
Soğuk zincirde korunması gereken, yukarıda da bahsettiğimiz türden aşı veya ilaçlar, bu sıcaklıkların sağlanması halinde etkinliklerini de koruyacaktır. Bu aşıların ve diğer soğuk zincir ürünlerinin bütünlüğünün korunması şunları içerir:
-Depolama ve nakliye sırasında gerekli sıcaklık aralığının sağlanması;
-Önerilen prosedürlere göre paketleme ve nakliye;
-Tedarik zincirinin tüm noktalarında tavsiye edilen soğuk zincir koşullarında tutmak;
-Bakım noktalarında uygun depolama ve taşıma.
Karmaşık Tedaviler için Etkin Koruma ve Deneyim
İlaç distribütörleri, sıcaklığa duyarlı ürünleri ve diğer özel ilaçları işlerken soğuk zincir depolama ve nakliye ile ilgili önemli uzmanlıklarından yararlanır.
Aşı saklama ve soğuk zincir yönergesine uygun olması adına soğuk zincir gönderileri için hangi ambalaj malzemelerinin kullanılacağını belirlenirken; her bir ilaç için nakliye ve kontrol gereksinimleri, beklenen nakliye süresi, kullanılacak nakliye taşıyıcısının türü ve nakliye sırasında beklenen hava koşulları dahil olmak üzere dikkate alınması gereken çeşitli faktörler vardır.
Ayrıca; yenilenen ambalaj ve paketlemeler, distribütörlerin soğuk zincir uyumluluğunu sürekli olarak iyileştirmesini sağlamıştır. Distribütörler, hassas ürünlerin bütünlüğünü sağlamak ve gereken hassas sıcaklık aralıklarını korumak için çeşitli paketleme türleri ve nakliye çözümleri kullanır. Bunlara şunlar dahildir: buz ve jel paketleri, ilgili kurumdan onaylı yalıtımlı kutular, kuru buz, sıcaklık izleme cihazları ve soğutmalı nakliye, sıcaklık kontrollü kaplar, soğutucu dolaplar. Bu sayede ürünleri, taşıma ve ulaşım süreçlerinde ve takip eden birkaç gün içinde doğru sıcaklıklarda muhafaza etmek mümkün olacaktır.
Soğuk Zincir Gerektiren İlaçlardaki Artış
Soğuk zincir kullanımı gerektiren ilaçların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Yapılan istatistiklere göre, Amerika Birleşik Devletleri’nde 2018’de üretilen onaylı ilaçların yarısı sıcaklığa duyarlı ürünlerdir ve soğuk zincir tedavilerinin toplam değerinin 2018 ile 2024 yılları arasında standart ilaçların yaklaşık iki katı oranında artması beklenmektedir. Bu doğrultuda, aşı saklama ve soğuk zincir yönergesine uyum gereksinimi artan endüstriyel organlar, bu alanda yenilikler ve yatırımlar yapmaktadır.
COVID-19 Tedavisinin Dağıtımında, Mevcut Tedarik Zincirinden Yararlanma
Distribütörlerin soğuk zincir ürünlerini ve diğer özel tedavileri taşıma konusundaki uzmanlığı, COVID-19 aşılarının dağıtımında kritik bir rol oynayacaktır. Endüstrinin son teknoloji, sıcaklık kontrollü tedarik zinciri protokollerine yaptığı yatırımlarla, distribütörler çığır açan COVID-19 tedavilerinin bütünlüğünü korumaya hazır görünmektedir.
Onaylanmış aşılar ve tedaviler için piyasaya çıktıkça benzeri görülmemiş bir talep alınmaktadır ve bu sebeple de bu ilaçların doğru ve etkin biçimde dağıtımı için hükümetler, halk sağlığı uzmanları ve özel sektör arasında yakın koordinasyon gerekmektedir. Distribütörler, ülke genelinde hayati COVID-19 tedavilerine hastaların erişimini sağlamak için lojistik uzmanlıklarını ve soğuk zincir yeteneklerini uygulamaya hazırdır.
Aşıların Hassasiyeti ve Soğuk Zincirin Gerekliliği
Aşılar, aşağıdaki durumlarda daha az etkili olabilen veya yok edilmesi gereken hassas biyolojik maddelerdir:
- dondurulan
- çok ısınmasına izin verilen veya
- doğrudan güneş ışığına veya floresan ışığı dahil UV ışığına maruz kalan.
Aşılar tekrar tekrar +2°C ila +8°C aralığının dışındaki sıcaklıklara maruz kaldığında, potens kaybı kümülatiftir ve geri döndürülemez.
Elbette her ilaç ve aşı için gereksinimler farklı olabilir. Bu sebeple aşı saklama ve soğuk zincir yönergesi, uzmanlar tarafından doğru biçimde ele alınmalı ve hem nakliye hem de dağıtım sürecinde etkin biçimde uygulanmalıdır.
Aşıların Saklanmasında Aşı Dolaplarının Yeri
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, aşı ve ilaçların belirli sıcaklık aralıklarında korunması ve dondurulmasına ya da aşırı sıcaklıklarda bırakılmasına izin verilmemelidir. Aşı saklama ve soğuk zincir yönergesine uygunluk açısından en etkili taşıma, nakliye ve dağıtım yöntemi aşı dolaplarıdır. Aşı dolabı, istenilen sıcaklıkların ayarlanarak aşı ve çeşitli ilaçların belirli sürelerce korunabilmesini sağlayan ekipmanlardır. Günümüzde soğuk zincir korumasını gerektiren aşı ve ilaçların sayısının artmasıyla birlikte, bu alana yapılan yatırımlar da global olarak artış göstermiştir. Bu sayede aşı dolaplarında da farklı özellikler ve uygulamalar yapılmaktadır.
Aşı saklama ve soğuk zincir yönergesine uyum sağlamak, aşıların ve ilaçların etkinliğini korumakla kalmaz, aynı zamanda hastaya doğru müdahaleyi de kolaylaştırır. Öyle ki, soğuk zincirin gerektiği fakat uygulanmadığı durumlarda, ilaç yalnızca etkinliğini yitirmez. Bazı durumlarda ölümcül sonuçlar dahi doğurabilir.
Aşı Dolaplarının Kullanımı
Aşı dolapları, bahsettiğimiz gibi artık daha yaygın ve çok çeşitli hale gelmiştir. Bu sebeple, aşı saklama ve soğuk zincir yönergesine uyum sağlayabilmek için aşı dolaplarından faydalanmak artık elzemdir. Aşı dolapları yalnızca doğru soğuk zincir sıcaklığını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda sıcaklıkların ayarlanabilmesi ve farklı zaman aralıklarında düzenlenebilmesini de sağlar. Bu vesileyle aşıların ve biyolojik ilaçların saklanması, artık daha kolay bir hal almıştır. Özellikle COVID-19’un yaşandığı günümüzde, aşıların önemi daha da gün yüzüne çıkmıştır. Bu aşıların global dağıtımı ve erişilebilirliğini sağlamak da kaçınılmaz bir gereksinimdir. Bu gereksinimi karşılayabilmek için dünya genelinde aşı dolapları ve aşı dolaplarını içeren karmaşık lojistik yöntemlerin kullanımı olmazsa olmaz durumdadır.
Bir önceki yazımıza https://coolermed.com/tr/ilac-sektorunde-soguk-zincir-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.